علائم کمبود ویتامین ای و راه های پیشگیری و درمان آن چیست؟ - مجله سرگرمی

در این مطلب با ما باشید تا بدانید چگونه علائم کمبود ویتامین E را تشخیص دهید و چطور سطح آن را به طور طبیعی در بدن تقویت کنید.

علائم کمبود ویتامین ای

کمبود ویتامین E خفیف معمولاً از طریق فرد دیده نمی گردد. موارد حادتر آن ممکن است باعث ضعف عضلات ، مسائل بینایی و اختلال شناختی گردد. اما گفتنی است که علائم کمبود ویتامین E در بچه ها شایع تر است. بچه ها به دلیل سرعت رشد بالا و احتیاج بیشتر به این ویتامین، معمولا زودتر دچار کمبود ویتامین ها می شوند.

به همین منظور در ادامه به معرفی ساز و کار این ویتامین و عوارض کمبود آن می پردازیم تا بهتر این موضوع را درک کنید.

ویتامین E و ساز و کار آن

ویتامین E اصطلاح گسترده ای است که به دو نوع ماده مغذی محلول در چربی (توکوفرول ها و توکوترینول ها) اطلاق می گردد. هر کدام از این ها به چهار دسته آلفا، بتا، گاما و دلتا تقیسم می شوند. از این بین فراوان ترین نوعی که در مواد غذایی به وفور یافت می گردد، نوع آلفا و گاما توکوفرول است. آلفا توکوفرول شکل اساسی ویتامین E است که می تواند احتیاجهای غذایی شما را برآورده، و از علائم کمبود ویتامین ای جلوگیری کند.

نقش ویتامین در بدن

کارکرد اصلی ویتامین E در بدن، مبارزه با استرس اکسیداتیو از طریق مسدود کردن فعالیت رادیکال های آزاد است. (استرس اکسیداتیو عدم تعادل بین رادیکال های آزاد و آنتی اکسیدان ها در بدن است)

در واقع این ویتامین همراه با ویتامین C ، مولکول های چربی را از اکسیداسیون حفظ نموده و از ساختار و عملکرد هر سلول محافظت می نماید. ویتامین E نقش اساسی در بسیاری از قسمت های بدن دارد از جمله:

• سلامت پوست: ویتامین ای پراکسیداسیون لیپیدها را مهار می نماید. (پراکسیداسیون لیپیدی به فرایند ای می گویند که در آن رادیکال های آزاد، الکترون ها را از چربی های موجود در غشای سلولی به سرقت می برند و چربی را به صورت رادیکال در می آورند.) با عکس برداری و صدمات نور UV مقابله نموده و التهاب را کاهش می دهد.

• تقویت سیستم عصبی: AVED یا آتاکسی همراه با کمبود ویتامین E اتفاق می افتد؛ در این اختلال توانایی بدن برای استفاده از ویتامین E حاصل از رژیم غذایی معیوب می گردد (نوعی جهش ژنتیکی) که شایع ترین علائم آن شامل موراد زیر می گردد:

• ضعف عضلانی
• ناهماهنگی
• مسائل بینایی
• لکنت زبان
• رفلاکس های ضعیف
• حالت بی حسی

• ایمنی بدن: به طور کلی کمبود ویتامین E بدن را در معرض استرس اکسیداتیو قرار می دهد. موارد شدیدتر ممکن است باعث ضعف عضلات ، اختلال شناختی و آسیب پوستی گردد و در کل سیستم ایمنی ضعیف می گردد.
• باروری: ویتامین E برای سلامت و باروری لازم است. سطح پایین این ماده مغذی ممکن است احتمال ابتلا به بارداری موفقیت آمیز را کاهش دهد.

آلفا توکوفرول که یکی از هشت فرم شیمیایی این وتامین است، یک آنتی اکسیدان قدرتمند است که از سیستم ایمنی، سیستم عصبی، باروری و سلامت پوست شما پشتیبانی می نماید.

علل کمبود ویتامین E

اختلالات ژنتیکی و اختلال در جذب چربی، از دلایل اصلی کمبود ویتامین E در کشورهای پیشرفته هستند؛ اما غالبا در منطقه ها فقیرنشین دنیا، این عارضه به دلیل تغذیه ناکافی رخ می دهد. در ادامه مهم ترین دلایل این کمبود را توضیح خواهیم داد.

1. اختلال در متابولیسم چربی های بدن

چربی ها ویتامین E را از مواد غذایی جذب نموده و آن را فعال می نمایند و به بافت های ما تحویل می دهند. هر عامل و شرایطی که جذب چربی (یا تولید لیپوپروتئین هایی که ویتامین E را از طریق جریان خون حمل می نمایند) را مختل کند، می تواند باعث کمبود ویتامین E گردد؛ این عوامل عبارت هستند از:

• فیبرو کیستیک
• سندرم روده کوتاه
• بیماری سلیاک
• Abetalipoproteinemia؛ یک اختلال ارثی نادر
• بیماری کرون

کبد اسیدهای صفراوی را تولید می نماید که باعث می گردد چربی ها جذب شوند. اختلالات زیر هم می تواند با به خطر انداختن عملکرد کبد و جریان صفرا در داخل روده، باعث کمبود ویتامین E گردد:

• کلانژیت صفراوی اولیه (تخریب مجرای صفراوی)
• کلستاز (جریان صفرا کاهش یافته یا مسدود می گردد)
• بیماری کبد چرب

2. عوامل ژنتیکی

کبد شما آلفا توکوفرول را با استفاده از نوعی پروتئین انتقال دهنده به نام α-TTP به بافت های دیگر می فرستد. نقص در ژن TTPA باعث کمبود شدید ویتامین در سطح خون تا 100 برابر پایین تر از حد طبیعی می گردد. سندرم ناشی از این جهش، آتاکسی همراه با کمبود ویتامین ای (AVED) نامیده می گردد. این بیماری در اواخر دوران کودکی، بین 5 تا 15 سالگی بروز می نماید. استفاده از مکمل همراه با مقادیر زیاد ویتامین E از دوران کودکی برای جلوگیری از آسیب دائمی عصب لازم است.

3. سوء تغذیه و انتخاب های غلط غذایی

مصرف ناکافی غذا یا سوء تغذیه از دلایل اصلی کمبود ویتامین E در کشورهای در حال توسعه محسوب می گردد. معمولا در این نواحی بچه ها سوء تغذیه شدیدی دارند و کمبود این ماده مغذی می تواند اثرات مضری بر سلامتی داشته باشد.

البته این مسئله فقط به منطقه ها فقیر محدود نمی گردد؛ بیشتر مردم شاید نتوانند احتیاج روزانه خود به ویتامین E را برآورده نمایند. احتمال اینکه آن ها بتوانند علائم کمبود معمولی را تشخیص دهند خیلی کم است، اما کمبود ویتامین E که دارند، آن ها را مستعد ابتلا به بیماری های مختلفی می نماید که در ادامه به آن ها می پردازیم.

دقت کنید: انتخاب منبع غذایی مناسب بسیار مهم است؛ افرادی که منبع غذایی اصلی آن ها به شیرینی جات و فرآورده های پخته شده است هم، در معرض کاهش سطح خون ازآلفا توکوفرول هستند!

3. مصرف کم ویتامین C مزید بر دلیل می گردد!

ویتامین های C و E دست به کار می شوند تا سلول های شما را در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت نمایند. ویتامین C فرم آنتی اکسیدانی آلفا توکوفرول را بازسازی می نماید که می تواند رادیکال های آزاد را از بین ببرد. از این رو مصرف کم ویتامین C، ممکن است خطر کمبود ویتامین E را افزایش دهد، به خصوص در افراد سیگاری و افراد دیگری که در معرض استرس اکسیداتیو بالاتری هستند.

سوء تغذیه عامل اصلی ویتامین E در کشورهای در حال توسعه است. افرادی که به میزان کافی ویتامین C دریافت نمی نمایند و غذاهای تولید شده زیادی می خورند هم در معرض خطر هستند.

4. چاقی اجازه جذب ویتامین ای را نمی دهد!

با اینکه افراد چاق سطح لیپید و ویتامین E طبیعی زیادی در خون دارند اما؛ در این افراد نسبت آلفا توکوفرول به کلسترول کمتر است.

به عبارتی، کلسترول بالا و لیپیدها ویتامین E را در دام خون می اندازند، از این رو افراد چاق نمی توانند از آویتامین ای خونشان بهره مند شوند. حتی گاهی ممکن است کمبود ویتامین E هم داشته باشند. علاوه بر این، افراد چاق اغلب از التهاب و استرس اکسیداتیو رنج می برند و همین امر باعث افزایش احتیاج آن ها به ویتامین E می گردد.

5. استعمال دخانیات

استعمال دخانیات باعث طوفان رادیکال آزاد در ریه ها و کل بدن شما می گردد و بدن به طور چشمگیری تقاضای آنتی اکسیدان ها و ویتامین E را کاهش می دهد. مطالعات نشان داده است که در افراد سیگاری، به ویژه زنان ، سطح آلفا توکوفرول خونشان به طور قابل توجهی پایین می آید.

روش های تشخیص کمبود ویتامین E

• آزمایش خون تشخیصی برای اندازه ویتامین E، باید به صورت ناشتا انجام گردد تا اثر تری گلیسیریدها به حداقل برسد.
• علاوه بر آزمایش، پزشک می تواند از طریق انجام معاینات عصبی و جسمی هم در پی علائم و نشانه های کمبود ویتامین E باشد.
• آزمایشات ژنتیکی پیشرفته هم می توانند جهش هایی را که مانع جذب ویتامین E است را تشخیص دهد.

گفتنی است که چربی خون بالا ممکن است باعث ایجاد غلظت بالای ویتامین E گردد. پزشک ممکن است معایناتی را انجام دهد و آزمایشات دیگری را هم برای تشخیص دقیق تر پیشنهاد دهد.

عوارض ناشی از کمبود ویتامین E در بدن

1. افزایش احتمال ابتلا به سرطان

افرادی که کمبود ویتامین E دارند، فاقد خاصیت تقویت نماینده سیستم ایمنی و مقاوم در برابر سرطان هستند. به طور دقیق تر، سطح پایین ویتامین E ممکن است موارد زیر را در پی داشته باشد:

• ملانوم بدخیم (سرطان پوست)
• سرطان دهان
• سرطان پروستات
• سرطان پانکراس
• سرطان روده عظیم

توجه: مقادیر بالای آلفا توکوفرول ممکن است اثرات منفی داشته باشد و با سرطان پوست، روده عظیم و پروستات همراه باشد، اما این اندازه افزایش، با مصرف مکمل ویتامین E ایجاد نمی گردد.

3. بیماری قلبی و سکته مغزی

ویتامین E یک ماده مغذی مهم برای قلب و عروق خونی است؛ اما اینکه آیا مقادیر زیادی از آن از بیماری های قلبی را پیشگیری می نمایند یا خیر، هنوز معین نشده است.

4. تاثیر ویتامین E در بارداری و رشد جنین

علاوه بر تاثیر این ویتامین در بارداری، ویتامین E برای رشد جنین، زایمان و رشد شیرخواران لازم است. مطالعه ای که محققان روی 900 کودک انجام دادند، نشان داد که کمبود ویتامین E یکی از عوامل کم وزنی نوزاد هنگام تولد است. مقادیر بالای آلفا توکوفرول در دوران بارداری ممکن است باعث وزن گیری بهتر جنین، افزایش وزن هنگام تولد و تقویت عملکرد شناختی در بچه ها گردد.

5. اختلال شناختی

ویتامین E برای عملکرد و پیشرفت سیستم عصبی لازم است. سطح پایین آلفا توکوفرول ممکن است با اشکال مختلف اختلال شناختی همراه باشد.

6. مسائل بینایی

سلول های چشم حاوی مقادیر زیادی اسیدهای چرب اشباع نشده هستند که در برابر اکسیداسیون آسیب پذیر هستند. ویتامین E با جلوگیری از آسیب اکسیداتیو در چشم، از بینایی محافظت می نماید. در دو آزمایش از 540 فرد مسن، کسانی که میزان آلفا توکوفرول بیشتری نسبت به کلسترول داشتند (بیشتر از 5.6 میکرومول بر میلی مول)، دو برابر کمتر از بقیه دچار آب مروارید می شدند.

پیشگیری و درمان کمبود ویتامین ای

افرادی که در معرض خطر کمبود ویتامین E هستند (از جمله سیگاری ها، کسانی که سوء تغذیه دارند و افرادی که سوء جذب چربی دارند) باید در خصوص تغییر رژیم غذایی، مکمل ها و آنالیز اندازه ویتامین E بدن خود با پزشک صحبت نمایند تا بدین طرق از کمبود ویتامین ای پیشگیری نموده باشند.

درمان کمبود ویتامین E

پزشک ابتدا سعی خواهد نمود دلیل اصلی کمبود ویتامین E، مثل سوء جذب چربی یا وجود اختلال متابولیکی را شناسایی نموده و آن را رفع کند. برای اصلاح شرایط تغذیه ای، پزشک ممکن است مکمل های ویتامین E خوراکی (mg/kg 25- 15 در روز یا IU 200 توکوفرول مخلوط) تجویز کند. برای بیماران مبتلا به اختلال جذب ممکن است تزریق عضلانی تجویز گردد.

احتیاج روزانه بدن به ویتامین ای

جدول زیر اندازه احتیاج بدن به ویتامین E در سنین و دوره های مختلف را نشان می دهد.

منابع غذایی حاوی ویتامین E

برترین راه تقویت ویتامین E به صورت طبیعی مصرف انواع غذاهای سرشار از ویتامین E است. برترین منابع حاوی ویتامین E شامل موارد زیر هستند:

• روغن جوانه گندم
• دانه و روغن آفتابگردان
• آجیل (بادام و فندق)
• بادام زمینی
• اسفناج
• کلم بروکلی
• جگر
• تخم مرغ
• فرآورده های غله ای
• مارچوبه
• انبه
• کدو حلوایی

منابع غذایی سرشار از ویتامین E

نکات تغذیه ای در رابطه با کمبود ویتامین ای

افرادی که شیرینی، نان، گوشت و سیب زمینی زیادی می خورند ، در حال کاهش سطح آلفا توکوفرول خوم خود هستند! بهتر است که مصرف سبزیجات و آجیل جایگزین این غذاها گردد.

یکی از راه های دیگر افزایش سطح ویتامین E، جایگزینی چربی های اشباع شده (مانند لبنیات و چربی های حیوانی) با چربی های غیر اشباع است؛ از طریق آجیل و دانه ها.

تخم مرغ و وعده های غذایی پرچرب باعث تقویت جذب ویتامین E از مواد غذایی و مکمل ها می شوند، اما مصرف آن باید متعادل باشد؛ چربی خون خود را هم کنترل کنید!

ویتامین C، آلفا توکوفرول را ترمیم می نماید و از اثرات آنتی اکسیدانی آن پشتیبانی می نماید. برای بالا نگه داشتن شرایط ویتامین E ، حتما غذاهای سرشار از ویتامین C مصرف کنید؛ مانند:

• مرکبات
• فلفل قرمز
• کیوی
• توت فرنگی
• گوجه فرنگی

سخن آخر

در این مطلب علائم کمبود ویتامین ای و راه های درمان آن توضیح داده شد. همانطور که گفته شد، ویتامین E (آلفا توکوفرول) برای رشد اعصاب، باروری ، سلامت پوست و ایمنی بدن لازم است. کمبود ویتامین E ممکن است باعث کاهش باروری، آسیب به عضلات، عصب و پوست گردد. رژیم های غذایی غلط، سیگار کشیدن و چاقی از جمله عواملی هستند که می توانند باعث ایجاد کمبودهای خفیفی شوند. کمبودهای شدیدتر این ویتامین، به دلیل اختلالات ژنتیکی یا بیماری هایی که باعث اختلال در متابولیسم چربی می شوند رخ می دهد.

شما می توانید علائم کمبود ویتامین های گروه ب و منابع تغذیه ای آن و بعلاوه علائم کمبود ویتامین دی و راه های درمان آن را هم در خبرنگاران بخوانید. نظرات و تجربیات خود در رابطه با مصرف مکمل ها یا علائم کمبود این ویتامین، با ما و سایر مخاطبان در میان بگذارید.

ak3fa.ir: مجله عکسفا، عکسها و رویدادهای اخیر دنیا

sanaye-90.ir: صنایع 90 | مجله خبری و تحلیلی صنایع