اگر تنتان می خارد ... - مجله سرگرمی

نویسنده:دکتر محمد نیلفروش زاده، متخصص پوست و مو

علل و راه چاره خارش

خارش یک حس ناخوشایند است که فرد را متمایل به خاراندن بدن می نماید. این حس یکی از شایع ترین شکایات پوستی است و گاهی آن قدر شدید می گردد که خواب و آرامش را از فرد می گیرد و بیمار با خاراندن های مکرر، بدنش را زخم می نماید. بعضی از مبتلایان برای برطرف این مشکل به سدر، گل سرشور و از این قبیل مواد روی می آورند. دلایل متعددی برای خارش پوست وجود دارد که بعضی از آنها مربوط به بیماری های پوستی و بعضی مربوط به بیمار ی های عمومی است. شاید تا به حال به مشکل خارش مبتلا نشده باشید اما قطعا این دانستنی ها روزی به کارتان می آید.

وقتی کسی با علامت خارش به پزشک مراجعه می نماید، باید بعد از معاینه، آزمایش کامل برای او درخواست گردد. در فکر پزشک متخصص علل فراوانی برای ایجاد این مشکل وجود دارد و برای رد بیماری هایی مثل هپاتیت C، بیماری های انسدادی کبد، نارسایی کلیه، کم کاری یا پرکاری تیرویید، کم خونی فقرآهن، پرخونی، بعضی سرطان های خون مثل لوسمی و لنفوم (به خصوص لنفوم هوچکین)، میلوما، سرطان های داخلی، انگل های روده ای، ام اس، ایدز و بعضی بیماری های اعصاب و روان ، پزشک باید همه جوانب را بسنجد. شما با دادن توضیح حال کامل از خود می توانید به او در تشخیص بهتر یاری کنید. مثلا دیابت هم به اسم یکی از علل داخلی خارش مطرح می گردد اما اغلب افراد مبتلا به دیابت خارش ندارند.

نامگذاری بیماری های خارش آور

خارش عمومی براساس نوع بیماری ای که ایجاد می نماید، طبقه بندی می گردد؛ خارش کلیوی، خارش صفراوی، خارش ناشی از بیماری های خونی، خارش بیماری های غدد درون ریز، خارش در ارتباط با بدخیمی ها و خارش بدون علت عمومی.

خارش ناشی از بیماری های کلیوی: معمولا به علت نارسایی مزمن کلیه اتفاق می افتد. در این بیماری افزایش سطوح یون هایی مثل کلسیم، مهمیم و فسفات نقش موثری در بروز خارش دارد.

خارش ناشی از بیماری های صفراوی: کاهش جریان صفرا باعث بروز خارش می گردد. تئوری اصلی در خصوص علت بروز خارش، رسوب نمک صفراوی است ولی امروز این تئوری مورد قبول نیست و علل اصلی بروز خارش را نمک صفراوی هیستامین و اپیوییدهای سرم می دانند.

خارش با منشأ مسائل خونی:

آهن یک عامل حیاتی در بسیاری از واکنش های آنزیمی است. اگر چه نقش کمبود آن به اسم علت خارش ثابت نشده است ولی می تواند در بسیاری از مسیرهای متابولیک دخالت کند.

خارش با منشأ غدد درون ریز:

بیماری های غدد درون ریز که می توانند باعث بروز خارش شوند عبارتند از:

1) هیپرتیروییدیسم یا پرکاری تیرویید (افزایش هورمون های تیرویید باعث فعال شدن کینین ها و در پی آن خارش می گردد).

2) هیپوتیروییدیسم یا کم کاری تیرویید (خشکی پوست باعث خارش می گردد).

3) دیابت که علت خارش در آن ثابت نشده است ولی غیرطبیعی بودن متابولیک، اختلالات اتونوم و نوروپاتی(درگیری اعصاب) می توانند از دلایل خارش باشند.

خارش در انواع بدخیمی ها: به علت آزاد شدن توکسین ها و سیستم ایمنی ایجاد می گردد. در بیماران مبتلا به بیماری هوچکین و نشانگان کارسینویید خارش ممکن است بسیار شدید باشد.

از دیگر بیماری های داخلی که باعث خارش می گردد، نوعی پرخونی به نام پلی سیتمی ورا است که بیش از یک سوم افراد مبتلا به آن از خارش رنج می برند. خارش این افراد بیشتر با تغییر حرارت و به خصوص دقایقی بعد از استحمام شروع می گردد. علت این خارش معین نیست و آسپیرین باعث تخفیف فوری خارش می گردد.

بیماری های پوستی متعددی هم وجود دارند که خارش جزو شکایات اصلی مبتلایانش است، مثلا اگزمای سرشتی، گال و درماتیت هرپسی فرم.

عوامل تشدید خارش

بیشتر خارش ها با گرما، استرس، اضطراب و ترس تشدید می شوند.

بیشتر خارش ها شب هنگام، زمانی که فرد از کار و فعالیت روزانه فارغ می گردد، شدت می یابند.

کانال گوش خارجی، سوراخ بینی و ناحیه اطراف مقعد و ناحیه تناسلی، نواحی مستعد خارش هستند. خارش می تواند ریشه عصبی داشته باشد. بعضی خارش ها در حیطه بیماری های پوست و مو با مسایل روحی و روانی مرتبط هستند و به همین علت به آنها درماتیت های عصبی (نورودرماتیت) می گویند.

در این بیماری ها فرد تمایل شدیدی به خاراندن بعضی نواحی در دسترس پوست دارد و از خاراندن لذت می برد. با سیکل معیوب خارش و خاراندن، پوست شبیه پسوریازیس می گردد. در درمان این افراد باید حتما به مسایل روحی توجه گردد و درمان موضعی به تنهایی جواب نمی دهد.

در بعضی موارد مثل کهیر، علت اصلی خارش ماده هیستامین است. کهیر به علت مصرف یک دارو یا غذای خاص یا به علت بعضی عفونت ها ایجاد می گردد. البته علل متعدد دیگری هم برای بروز آن وجود دارد، مثلا ممکن است نور آفتاب، تماس با آب، تماس با سرما یا ارتعاش باعث کهیر زدن گردد.

درمان خارش

قدم اول درمان، تشخیص علت خارش است و بدون این امر، درمان بسیار مشکل خواهد بود اما بعضی اقدامات می توانند به تخفیف خارش یاری نمایند، مثلا خنک نگه داشتن محیط و پرهیز از حمام داغ و لباس پشمی.

خشکی پوست هم یکی از علل مهم خارش است، بنابراین در بیمارانی که از خشکی پوست رنج می برند، چرب و مرطوب نگه داشتن پوست برای تخفیف خارش اهمیت بسیاری دارد. در افراد مسن، خشکی یک علت مهم و شایع خارش پوست است که باید برای پیشگیری از آن، از شوینده های مناسب و کرم مرطوب نماینده استفاده نمایند و استحمام های مکرر که باعث خشکی پوست می شوند، نداشته باشند.

بعضی داروهای موضعی مانند بی حس نماینده های موضعی (کرم لیدوکایین، ژل هموکایین)، بعضی آنتی هیستامین های موضعی (مثل کرم داکسپین) و محلول های موضعی حاوی کامفور یا مفتول و کورتون موضعی در بعضی موارد که علت خارش، التهاب است (مثل اگزماها) می توانند باعث کاهش خارش های موضعی شوند. باید توجه داشت که تمام داروهای موضعی گاهی خود آلرژی و حساسیت ایجاد می نمایند و باعث تشدید خارش می شوند، بنابراین مصرف این داروها باید زیر نظر پزشک و ترجیحا با تجویز متخصص پوست باشد تا از مسائل احتمالی جلوگیری گردد.

منبع : هفته نامه سلامت

tani-buy.ir: مجله تانی بای: مقالات اقتصادی و کسب و کار

fungroups.ir: گروه سرگرمی: مجله و انجمن سرگرمی

منبع: راسخون